Reisverslag Noord-Korea en Zuid-Korea

Reisverslag Noord-Korea en Zuid-Korea

Noord-Korea

Trein naar Pyonyang

Bij het centraal station van Beijing is het ook ontzettend druk en zijn veel militairen te zien. Voor het station staan allemaal hekken en kiosk met nummers erop. Om naar binnen te mogen moet je in de rij bij het juiste nummer gaan staan. Eenmaal binnen moet je op zoek naar de juiste wachtruimte voor de trein, waar nog een paar honderd andere reizigers ook wachten om het perron op te mogen. De lange trein zelf bleek maar twee wagons te hebben die naar Noord-Korea gaan. Die wagons waren eigenlijk best wel comfortabel en vrij nieuw. Per compartiment heb je vier bedden. Geen overbodige luxe, want de treinreis van Beijing naar Pyonyang duurt 24 uur. De trein gaat in China best wel snel (zo’n 100km per uur). De volgende ochtend bereiken we de Chinese grens. De grens formaliteiten zijn heel snel afgerond, maar toch blijven we 3 uur wachten, waarbij er veel gerangeerd wordt, de andere treinstellen worden ontkoppeld en weer andere treinstellen worden gekoppeld. Een brug over de rivier verbindt China met Noord-Korea. Daarnaast ligt een andere brug waarvan het Noord-Koreaanse deel in de oorlog is gebombardeerd. Het Chinese deel is een toeristische attractie en staat vol met Chinese toerist en die een blik willen werpen op Noord-Korea.

De brug eenmaal. over beland je gelijk in een andere wereld en heb je het gevoel terug in de tijd te gaan. Het groene station aan de Noord-Koreaanse kant lijkt nog in aanbouw. Al snel staan er 15 militairen in onze wagon en moet iedereen netjes in zijn eigen compartiment gaan zitten. Vooraf moesten er 3 formulieren worden ingevuld. Het eerste formulier was een Hallo Declaration waarop je moest aangeven welke ziekte je wel niet allemaal hebt. Een mannetje komt die formulieren ophalen maar lijkt er niet naar te kijken. Vervolgens komt iemand van de douane langs die stuk voor stuk door alle bagage gaat, maar niet zo grondig als je aan deze grens zou verwachten. Er wordt met name voor gekeken naar telefoons, fototoestellen en tablets. Bij de fototoestellen wordt op de camera wel even gekeken naar de foto’s die je hebt gemaakt, al is het een steekproef. Uiteraard wel ik wel zo slim geweest om het geheugenkaarten bij aanvang van de treinreis te verwisselen. Ook gecheckt of er geen GPS op zat, want GPS is in Noord-Korea verboden. Net als verrekijkers, radio’s en literatuur/reisgidsen over Noord-Korea. Een andere reiziger had de beambte wijsgemaakt dat in zijn toestel geen GPS kaartje zat en hij dus geen GPS had (ook al stond het GPS symbool wel op zijn camera), wat het voor de andere reizigers wel heel makkelijk maakte om dat te herhalen (ook al zit er op mijn camera’s wel GPS). Een andere beambte kwam de telefoons controleren, maar de menu’s in het Nederlands waren blijkbaar iets teveel van het goede voor hem ondanks het feit dat alle smartphones tegenwoordig GPS en een radio hebben) . Uiteindelijk werd er bij niemand iets in beslag genomen). Wel werd nog even genoteerd welk merk telefoon en camera je bij je had. Daarna werden de paspoorten ingezameld en begon het lange wachten. Buiten stonden op 10 meter afstand twee dames met een karretje met eten en drinken, maar aangezien niemand de trein uit mocht en zij niet naar de trein toekwamen, hadden ze weinig te doen. Met vier treinen in de week is er waarschijnlijk toch weinig voor hun te doen. Na 2 uur krijgen we onze paspoorten terug en rijden we verder. Onze leefruimte is beperkt tot de twee wagons, want alle andere deuren zitten op slot. Wat onderweg gelijk opvalt is dat er veel mensen wandelen en fietsen en dat je vrijwel geen gemotoriseerd verkeer ziet. Veel mensen werken op het land, maar machines zie je niet. Al dragen de mensen veelal donkere kleding, het is zeker niet zo dat iedereen hetzelfde draagt. Wel veel militaire pakjes, wat geen verrassing is met een verplichte militaire diensttijd van 8 jaar. Het is al vrijwel donker als we aankomen in Pongyang. Het is een groot, maar erg donker station: er hangen maar een paar lampen.

Op het perron worden we gelijk opgewacht door onze toegewezen, want vrij rondlopen in Noord-Korea is niet toegestaan voor toeristen. De dame en heer zijn met ze tweeën, zodat ze ook elkaar kunnen controleren. Ze komen erg vriendelijk over, maar ondertussen zijn we verantwoordelijk voor je met name als het gaat om zaken die je niet mag doen/zien als buitenlander. Onderweg naar ons hotel blijkt het spitsuur te zijn en is er verrassend veel verkeer op straat. De straten zijn – net als het station – schaars verlicht. Ook de bussen en trams lijken vrij donder van binnen. Ons 45 verdiepingen telende hotel ligt op een soort schiereiland in het midden van de rivier in het centrum van de stad Goed afgesloten van de buitenwereld, aangezien je als toerist het terrein niet af mag. Het is een van de twee 5 sterren hotels in de stad, wat volgens onze westerse maatstaven eerder 3 sterren is. In de kamer staat een erg grote koelkast, maar helaas is er in de buurt geen stopcontact.

Hanghung

De liften in het hotel bleken niet al te snel te zijn (we zaten op de 28ste verdieping).

Lange rit naar Hanghung. Zodra we de hoofdstad verlaten, wordt het een flink stuk rustiger op de weg en worden de wegen ook een stuk slechter, die lijken te bestaan uit betonplaten. Bijna elk vruchtbaar stuk grond wordt gebruikt voor voedselproducten, wat niet zo vreemd is voor een land dat zelfvoorzienend probeert te zijn. Veel mensen werken op het land, waar alles nog met de hand gedaan wordt: landbouwmachines zie je niet. Naarmate we verder rijden, wordt het gebied meer bergachtig, wat mooie uitzichten geeft in combinatie met de herfstkleuren. Onderweg nog bij een waterval gestopt, die volgens de reisgidsen kunstmatig is aangelegd. Onze staatsgidsen hadden echter een veel beter verhaal: de grote leider was toevallig in de omgeving, hoorde een vreemd geluid, liep wat rond en ontdekte zo bij toeval deze waterval. Onze staatsgidsen hadden we meer mooie verhalen. Zo spreken ze niet over Noord- en Zuid-Korea, maar over Korea waar een deel door de Amerikanen wordt bezet. Zuid-Korea wordt dan ook niet als apart land gezien. Op alle kaarten van Noord-Korea staat Zuid-Korea ook afgebeeld als deel van Korea, alleen staan er alleen plaatsnamen in Noord-Korea op vermeldt. Men gaat uit van de reunificatie van beide landen in een nieuwe federatie, die dan uiteraard de Federation of the Democratic Republic of Korea moet gaan heten.

In Hanghung een formeel bezoekje aan de 20 meter hoge standbeelden van de grote leiders gebracht. We moesten even wachten, want een grote delegatie partijleden moest voor. Volgens de lokale gebruiken leg je bloemen, stel je in nette rijen achter elkaar op en maak je een buiging naar de standbeelden. Nadat de groep weg was, was de beurt aan ons en deden we maar netjes het zelfde. Vervolgens naar het Bongung paleis, dat apart voor ons geopend werd. Niet echt goed onderhouden, maar wel bijzonder omdat er nog maar weinig ouds in het land is overgebleven, mede als gevolg van de oorlog. Een niet reguliere stop om een foto te maken van een groot mozaïek met de grote leiders erop, leidde tot commotie is de omgeving: een deel van het wandel- en fietsverkeer kwam tot stilstand om naar ons te kijken. Het is nog niet zo lang dat buitenlanders in het gebied worden toegelaten en ook komen er überhaupt weinig toeristen. De dag zou niet compleet zijn zonder een bezoek aan een staatsfabriek, in ons geval de Hungnam kunstmestfabriek. Een gigantisch complex, waar kleuren uit de schoorstenen kwamen die ik nog niet eerder gezien had. Het is een fabriek nieuwe stijl, hoewel de fabriek zelf meer aandoet als eentje uit de tijd van de Sovjet Unie compleet met billboard vol propaganda. We worden geleid Door een soort machinekamer met een hoop herrie, maar een uitleg van waar we naar kijken bleef uit. Vervolgens naar de commandite, wat neer kwam op een grotendeels lege ruimte met wat computers, schermen en veel telefoons met een draaischijf. Wel heel apart om zo’n fabriekscomplex van binnen te zien.

Het eten is niet heel gevarieerd, maar valt reuze mee. In de hoofdstad is het duidelijk beter. Je krijgt allerlei schaaltjes met verschillende gerechten inclusief rijst en wat soep. Op televisie is een in Noord-Korea erg populaire damesgroep te zien, waar de muziek wel erg veel doet denken aan Andrea Rieu.

Osan en Mount Kumgang

Ons hotel wat erg harde bedden en geen stromend water. De badkuip stond vol met water, waaruit je kon scheppen om te wassen of de WC Door te spoelen. Met een dompelaar kon je het water verwarmen, wat wel even duurde. Voordeel van het hotel was dat het aan zee lag en je de golven in je kamer kon horen. We zijn de enige gasten.

In Osan – sinds kort pas opengesteld voor toeristen- staat een fotostop bij het plaatselijk theater gepland, maar i.v.m. de voorbereidingen voor de festiviteiten vorm het zoveel jarig bestaan van de Arbeiderspartij mogen we de bus niet uit. Al snel werd duidelijk waarom: rond het theater waren zo’n 1000 mensen op de been om te repeteren en toen we met de bus langzaam langsreden leek iedereen naar ons te kijken. Heel apart. Rit Door mooi berglandschap en deels langs de kustlijn. Stop in Wonsan op het centrale plein en ook daar veel bekijks en veel zwaaiende mensen. Zowaar mochten we een stukje lopen van het plein naar ons restaurant. We worden nieuwsgierig gadegeslagen door de locals, maar niemand zoekt contact. Als we bij een winkeltje even blijven kijken in de etalage, gaat de deur snel op slot.

Onderweg weer veel mensen aan het werk op het land. Weer verrassend lekker eten, ‘s avonds wat minder. In de restaurants zijn we de enige gasten. In ons – redelijk luxe – hotel van 20 verdiepingen niet meer dan 30 gasten totaal. Het hotel ligt niet ver van de grens met Zuid-Korea en daardoor zie je militaire checkpoints, af en toe een bunker en heel veel hekwerk. Vlakbij een mooi natuurgebied, waar een wandeling mogen maken. Wel prettig een beetje beweging te krijgen. Prompt lopen we verkeerd en na zeker 1000 treden staan we boven op een berg en niet bij de waterval waar we hadden moeten uitkomen. Wel mooi uitzicht met mooie herfstkleuren en verder niemand van de groep te bekennen. Weer beneden bleek een van onze staatsgidsen geduldig te staan wachten, want ook hier wordt je niet verwacht onbegeleid rond te wandelen.

Onderweg naar Pyonyang stoppen we ook nog even bij een luxueus skiresort. Er is veel personeel, maar geen gasten. Onze staatsgidsen komen wat los en vertellen onderweg allerlei moppen met George Bush in de hoofdrol.

Pongyang

We komen ‘s avonds aan en krijgen de mogelijk om een kijkje te nemen in een lokaal pretpark. Er staan zowaar moderne kermisattracties. Er is zelfs een achtbaan en dus maar en ritje met de achtbaan gedaan. Best leuk en er zijn waarschijnlijk weinig mensen die kunnen zeggen dat ze in Noord-Korea in de achtbaan zijn geweest ☺.

Ook heel bijzonder was een ritje me de metro. We mogen 5 haltes reizen. De metro ligt diep onder de grond en de metro stations zijn erg mooi gedecoreerd in socialistische stijl, zoals je dat bijvoorbeeld ook in Moskou ziet. De eerste halte worden we nog vakkundig afgeschermd in de metro, maar ondertussen volgende halte stappen we gewoon in een vol metrostel en staan we gewoon tussen de Noord-Koreanen. Niet dat er iemand tegen ons spreekt, maar er wordt wel naar ons gegluurd. Elk metrostel heeft een conductrice en ook op halte staan dames het mensen verkeer te regelen. Op de perrons heb je ook displays met de (staats)krant en staan mensen dus de krant te lezen. Een krant met uiteraard (heel) veel aandacht voor de grote leider. Bij het opvouwen van de krant moet je trouwens oppassen, wat de vouwlijn mag niet door het portret van de grote leider lopen….

Een bezoek aan Noord-Korea is niet compleet zonder een bezoek aan het Peace Palace, het vroegere paleis van de grote leiders en nu het mausoleum van Kim Jong Sun en Kim Jong Il. Je weet niet wat je ziet als je komt aanrijden: het paleis is gigantisch. Het is een heel gedoe om binnen te komen. Allereerst de kledingvoorschriften: nette kleren, voor mannen een overhemd met stropdas. Eerst wordt je naar een soort wachtruimte geleid, maar de (lange) rij naar binnen blijkt ergens anders te zijn. We moeten ons bewegen in rijen van vier. Eerste check is of we wel zijn aangemeld. Dan is er een roltrap, dan moeten we over een soort borstelband zodat onze schoenzolen schoon worden, dan alles afgegeven bij de garderobe, dan een Security check (je mag niets naar binnen meenemen), dan weer een roltrap, dan een lange rolband zoals je die ook op vliegvelden hebt. Je moet er op stil staan en het duurt zeker 5 minuten voordat je bij het einde bent. Dan weer een roltrap en dan weer een lange rolband die je voert langs heel veel foto’s van de overleden grote leiders. Dan een lift en worden we gedirigeerd naar een hele grote zaal met grote wassen standbeelden van de overleden grote leiders. Daar moet er ook door ons worden gebogen voor de grote leiders. Daarna lopen we door een soort luchtsluis waar we worden schoon geblazen. Het is voorportaal voor een volgende grote zaal waar Kim Yan Sum gebalsemd ligt opgebaard. Volgens gebruik moeten we hier (in rijen van vier) ook buigen en maar lijst 3 keer: 1× aan de voorkant en 1 aan beide zijkanten van Kim Yan Sum. Daarna naar een over the top maar verplichte tentoonstelling met medailles, eredoctoraten en awards die hij ontving. Daarna weer door een luchtsluis en hetzelfde ritueel (inclusief tentoonstelling) voor het opgebaarde gebalsemde lichaam van Kim Jong Il. Weer beneden is er nog een tentoonstelling waar je hun gepantserde Mercedessen en ook de treinstellen waar te in rond reisden kunt zien. Ook het jacht van Kim Jong Il is er (binnen) te zien. Na 2 uur staan we verbijsterd weer buiten.

In Pongyang brengen we ook een bezoek aan het circus in het circustheater. Er zijn ook wel andere toeristen, maar het grootste deel van de zaal zit vol met Noord-Koreanen. Het is een spetterend optreden vol met vooral acrobatiek. Muziek wordt verzorgd door een volledig orkest.

Party Foundation Day

Bezoek aan een bloemenhal met de nationale bloem, maar met name (lees: alleen) qua thema gericht op de partij en de grote leider. Niet ver daar vandaan staat het indrukwekkende 50 meter hoge monument van de Arbeiderspartij, gebouwd ter ere van het 50 jarig bestaan van de partij. In de omgeving heel veel (duizenden) schoolkinderen in dezelfde output en ander publiek op de been voor het 70 jarig jubileum van de oprichting van de Arbeiderspartij. We horen ‘s morgens dat de grote parade is uitgesteld en niemand schijnt te weten hoe laat het evenement dan wel begint, aangezien de informatievoorziening in dit land wat anders werkt dan in ons land. Het is wat regenachtig, wat waarschijnlijk de reden is. Dat zeker 100.000 mensen die meedoen, ook moeten wachten doet er hier blijkbaar niet zo toe.

Het gewone volk en toeristen mogen niet in de buurt van het plein komen waar de grote (militaire) parade plaatsvindt, maar worden geacht aan de andere kant van de rivier te blijven. Het gerucht doet de ronde dat er een fly over van vliegtuigen zal zijn en inderdaad zien we na een uur wachten in de verte vliegtuigen in formatie langs vliegen. Om drie uur klinkt er een harde knal en even later gaat flink wat zwaar knalvuurwerk de lucht in. We kunnen de menigte op het plein horen en even later horen we ook de grote leider zelf een speech houden. De zangkoren hoor je scanderen. Er klinken zware kanonslagen en even later zien de vliegtuigen van dichtbij langskomen. De eerste groep vormt het cijfer 70 en de tweede (grote) groep het symbool van de Arbeiderspartij en vuurt een soort vuurwerk af. Op een van de bruggen is het een continue stroom van Nog eens duizenden schoolkinderen. In de buurt van het monument ook steeds meer mensen in hun netste kleren.

We moeten verkassen zodat we de aftocht van de parade kunnen zien. Het is lang wachten, Ineens komt er een groep straaljagers over met verschillende kleuren rookspoor. De menigte langs de route groeit snel. De politie heeft wel wat werk om de menigte op de stoep te houden en roept blijkbaar versterking in. Niemand mag de weg oversteken, maar ineens wordt de oversteek vrijgegeven en steken zeker 1000 mensen over. Net zo snel is even later de weg weer schoon geveegd. Als het donder wordt, komt het eerste verkeer over de brug en het duurt dan niet lang voordat een uitgelaten menigte van duizenden mensen langs komt compleet met allerlei borden en andere accessoires, toegejuicht door het publiek langs de weg. Als de menigte voorbij is, komen de eerste legertrucks langs met ook weer uitgelaten soldaten. In de verte kun je het zware materieel horen. Al het militair materieel dat meedeed in de militaire parade komt langs. Niet zo strak als in de parade, maar volop zwaaiende militairen in feeststemming. Ook weer enthousiast toegejuicht door de menigte langs de route. De grond trilt flink als de tientallen tanks langsrijden, gevolgd door wagens met raketwerpers. Met een wat grotere afstand komen de zware – deels met doeken afgedekte – vrachtwagens langs met de grote raketten. Heel bijzonder dat we daar überhaupt naar mogen kijken en zelfs foto’s van mogen maken. De stoet wordt afgesloten met vrachtwagens vol burgers die ook aan de parade deelnamen. Echt een unieke ervaring om daar getuige van te zijn. Terug is het hotel zien we op een televisiescherm de parade op het plein en kunnen we alles wat we eerder op de dag gezien hebben in context plaatsen.

Het is erg druk in het hotel, omdat veel delegaties en alle journalisten van de grote nieuwszenders (de selectie die het land wel in mocht) er ook verblijven.

Pyongyang

Ter ere van 70 jarig bestaan de Arbeiderspartij vindt er een evenement plaats, maar het is niet duidelijk wat dat inhoudt (men zeg iets van Mass gymnastics) en lange tijd ook niet wanneer dat plaatsvindt. Met veel moeite lukt het onze begeleiders om kaartjes te regelen, waar dan we 100 euro p.p. voor moeten neertellen. We laten ons verassen. Op de avond zelf blijkt de omgeving te zijn afgezet en moeten nog een stuk lopen. Normaal gesproken worden we letterlijk voor de deur afgezet, zodat we niet zomaar gaan rondlopen. Het eerst kordon komen we makkelijk door, maar eenmaal op het terrein moeten we ons een weg banen door de menigte en heeft de politie duidelijk moeite om mensen zonder kaartjes buiten te houden. Het event was net begonnen met het volkslied en het was dan ook even zoeken naar onze plaatsen. Dit bleek uiteindelijk niet zo moeilijk, want we zaten verrassend genoeg op de eerste rij. Voor ons een enorm podium met een enorm scherm. Daarvoor een enorm orkest van zeker een paar honderd muzikanten, met een achtergrondkoortje van zeker 2000 mensen (geen typefout!). De avond wordt gevuld door tientallen zangers en zangeressen, afgewisseld door acts van andere performers (ook wel tegen de 1000 mensen) die 70 jaar Arbeiderspartij uitbeelden, uiteraard met een sterk patriottisch militair tintje, ondersteund door beelden op het grote scherm. Opvallend is dat elke keer dat een van de grote leiders in beeld komt, het publiek enthousiast begint te applaudisseren. Met pauze, duurt het event bijna 4 uur. Al met al een spetterend show.

In Pyonyang bezoeken we nog een artistiek centrum, of beter gezegd: artistieke fabriek met 2000 medewerkers waarvan 700 kunstenaars die werken aan schilderijen, borduurwerken, beelden, vazen enzovoort. Ook apart: een bezoek aan de filmstudio’s, waar we over verschillende sets lopen. Wel leuk. De plaatselijk -10 verdiepingen tellende – bibliotheek bleek een miljard te hebben gekost, maar veel bezoekers leken er niet te zijn. Op de audiovisuele afdeling hebben ze voor ons een cassettebandje met Andre Hazen opgesnord. We mogen ook even bij een Engelse les aanschuiven, maar verstaan er niks van.

Onderweg mogen we bezoekje brengen aan een Collectieve Modelboerderij, waar de grote leiders ook veel kwamen om met de boeren te praten en ze tips te geven. Uiteraard is daar een groot standbeeld van, waarvoor nog even gebogen moet worden en bloemen moeten worden gelegd. Het boekt een echte collectieve model boerderij, wat iets soortgelijks hebben we onderweg nog niet gezien, Uit de luidsprekers klinkt strijdlustige muziek. Ook niet alledaags was een bezoek aan het lokale kleuterschooltje, met binnen zelfs een soort klein waterparadijs (waar echter geen water in stond). Meest opvallend waren de speelse muurtekeningen met een militair tintje en het verpletteren van Amerika als centraal thema. Ook hangen er foto’s in de hal van Amerikaanse oorlogsmisdaden. In de speeltuin was een van de speeltoestellen een tank. Eerder zagen we al een glijbaan in de vorm van een raket.

Op naar de hele grote beelden van de grote leiders. Zoals dat hoort, worden er bloemen gekocht en neergelegd bij de beelden en moet er respect getoond worden door in nette rijen voor de beelden een buiging te maken. Met de beelden op de foto mag nog net, maar daarbij mag je geen vreemde gebaren maken. Een groepje vrouwen komt geëmotioneerd terug van een bezoek aan de beelden, iets wat we vaker zien. Er staan imposante monumenten naast de beelden, maar veel tijd krijgen we niet om ze bewonderen, want het terrein wordt schoongeveegd i.v.m. “functions” wat meestal betekent dat er hoge partijfunctionarissen aankomen.

Hetzelfde gebeurt als we naar het oorlogsmonument gaan. We mogen niet stoppen, maar moeten verderop wachten totdat een stoet bussen met delegaties is gearriveerd. Als ze eenmaal binnen zijn mogen wij ook naar binnen. Het is weer een gigantisch museum, dat buiten al start met tentoongestelde oorlogsbuit op de Amerikanen. Van buitgemaakte tanks tot neergeschoten vliegtuigen. Hoofdprijs is een spionageschip dat is 1968 is verovert op de Amerikanen. Aan boord krijg je een mooie propaganda film te zien hoe Korea het (imperialistische) Amerika tot excuses dwong en de verklaringen van de bemanning. Daarna kun je op het schip rondkijken. Ze lijken alles bewaard te hebben: het volle interieur, de spionage apparatuur, de kleding en identiteitsbewijzen van de bemanning en de ondertekende verklaring van de bemanning dat ze spioneerde. In het museum eerst weer even buigen voor een standbeeld. Het museum is erg mooi opgezet. We worden geleid Door het (nog steeds erg grote) deel over de Korea oorlog. Ook daar o.a. weer een film. Dit keer de “echte” waarheid over de Korea oorlog, waar alleen de Amerikanen in voorkomen en de Russen en Chinezen voor het gemak ontbraken. Heel apart was een groot Panorama van een grote veldslag (soort Panorama Mesdag), waar vervolgens beelden op werden geprojecteerd. Samen met de geluidseffecten kwam het panorama schilderij dan tot leven.

We mogen zowaar weer een stuk wandelen door de stad langs het plein waarop de grote militaire parade plaatsvond. In het echt toch een stuk kleiner dan het op televisie lijkt. Op straat staan nog altijd de markeringen van waar men precies moest staan.

Na veel onderhandel en regelwerk kunnen we kaartjes bemachtigen voor de WK-kwalificatiewedstrijd Noord-Korea vs Yemen. Sinds kort mogen toeristen daar ook naar toe. Niet dat de wedstrijd zo geweldig was, maar het stadion met 50.000 plaatsen was volledig uitverkocht en de supporters aan de Noord-Koreaanse kant vormden qua kleding precies de Noord-Koreaanse vlag (5 gekleurde strepen). Daar viel het oranjelegioen bij in het niet. Voor de 50 euro toegang krijgen we VIP plaatsen. Er zijn niet meer dan 100 buitenlanders op de tribunes. Het publiek is uitzinnig, want Noord-Korea wint met 1-0.

DMZ

We overnachten in Keane in een houten traditioneel hotel, wat inhoudt dat je op een matje op de grond slaapt en op de grond zit bij het eten. We mogen een stukje door het oude deel van de stad lopen tot een van de stadspoorten. Daarna werden we naar een uitzichtspunt gebracht waar je mooi uitzicht over de oude stad (waar je er niet veel meer van hebt in Noord-Korea) en de bergen in de omgeving. Ook gaan we nog langs bij een heel oude school, die op de Unesco werelderfgoedlijst staat.

Op weg naar de Demilitarized Zone ( DMZ – twee km aan beide kanten van de grens ) tussen Noord en Zuid-Korea, een aantal militaire checkpoints. Op de Demarcation lijn duurt het even voordat alle checks zijn uitgevoerd. In een kleine colonne rijden we vervolgens het gebied binnen. Eerst een bezoek aan het gebouw waarin de wapenstilstand is getekend en daarna aan de Joint Security Area (JSA), wat op de grens ligt. Wel apart dat nu vanuit Noord-Korea te zien, na het eerst vanuit Zuid-Korea te hebben bezocht. Alles wat je toen niet mocht fotograferen, kun je nu uitgebreid op de foto zetten en zelfs filmen. Helaas mogen we vandaag de conferentie ruimtes die beide kanten van de grens beslaan niet bezoeken. De militair die ons in het gebied begeleidt, verteld dat hij ook heeft meegelopen in de grote militaire parade in Pyonyang.

In de omgeving van Keane liggen een aantal koningsgraven, waarvan die van koning Kongmin wel de mooiste is tussen de heuvels. Dit soort monumenten zijn schaars in Noord-Korea, doordat er tijdens de Japanse bezetting en de Korea-oorlog veel verwoest is.

Het is weer best lekker eten in een specialiteiten restaurant, waar we allerlei kleine gerechtjes geserveerd krijgen. De snelweg naar Pyonyang is vrijwel verlaten, iets dat je buiten de stedelijke gebieden wel vaker ziet in dit land.

Napho

Naar Nampho rijden we over een vrijwel verlaten 8 baans snelweg. Men hoopte dat hier veel vrachtverkeer van en naar de haven zou gaan rijden. Heel toevallig is een groot deel van de weg ook bruikbaar als landingsbaan voor vliegtuigen. In de buurt van Napho heb je heetwaterbronnen en in onze hotelappartementen hebben we dan ook een eigen hot spa op de kamer.

Bij Napho krijgen we een kleine rondleiding bij de lokale afsluitdijk, waar men duidelijk erg trots op is. In de introductiefilm wordt prominent naar voren gebracht dat tijdens bezoeken van de grote leider, hij weer met allemaal goede adviezen kwam (zoals gebruikelijk) voor het tackelen van problemen waar de ingenieurs tegenaan liepen. Buiten was door dichte mist weinig te zien van de sluizen.

Aangekomen in terminal 2 (blijkbaar zijn er meer) van het splinternieuwe vliegveld van Pyongyang, bleek deze vrijwel verlaten te zijn. Er was een klein supermarktje, waar spontaan de stroom uit viel. Na een half uur werd ook de grote verlichting aangedaan in de vertrekhal en konden we inchecken. Wel wat druk achter de balies met twee dames voor het inchecken en twee militairen voor de security per balie. Daarna gaat de ruimbagage door de scanner. Ik probeer mee te kijken op de monitor, maar zie alleen een zwart scherm. De militair kijkt er aandachtig naar en geeft aan dat het OK. Even later komt er een hogere officier en roept de militair me terug en moet mijn tas toch open omdat “de machine stuk” is. Terwijl ik het slot open bemoeid de officier zich er weer mee en komt men op het lumineuze idee om mijn tas door Eems van de 4 andere scanners te laten scannen. Als we zelf door de security gaan met onze handbagage, gaat dat verrassend genoeg erg soepel: de tas hoeft niet eens open en er vindt geen controle plaats van de foto’s die we gemaakt hadden. Dit in tegenstelling tot ervaringen van andere reizigers die onlangs in het land waren.

Zuid-Korea

Seoul

Comfortabele vlucht naar Seoul: heel rijtje stoelen voor mij alleen. Met de non-stop express trein duurt het ruim een uur voordat je van het vliegveld in de stad bent. Onderweg wordt het duidelijk dat dit een grote stad is: heel veel en heel hoge huizenblokken die veelal nummers hebben om ze van elkaar te onderscheiden. Met de ruim 10 miljoen inwoners (conglomeraat zelfs ruim 30 miljoen) die deze stad telt is dat geen overbodige luxe. Seoul Centraal Station doet eigenlijk helemaal niet aan als een groot station. Deels komt dat omdat de sporen deels onder de grond liggen. Het station komt vrij chaotisch over en het even zoeken welke kant ik op moet: er zijn veel lange voetgangerstunnels. Gelukkig staat er veel ook in het Engels aangegeven, al lijken de meeste beambten geen Engels te spreken. Opvallend genoeg liggen in de wat rustiger tunnels tientallen daklozen te hangen/ slapen.

Hotel bleek op loopafstand en een kamer op de 10 verdieping geeft enig uitzicht (maar niet veel). Bij het raam staat een box met een lifeline, zodat je in geval van nood kunt abseilen. De WC kent maar liefst twaalf bedieningsknopjes, van verwarming tot bidet. Volgende ochtend al vroeg op pad. De eerste indruk is dat het niet bepaald een mooie stad is, maar als je de stad verkent zijn er best wel veel bezienswaardigheden te vinden tussen de lelijke gebouwen. Zo zijn er een aantal goed onderhouden mooie oude stadspoorten uit de 14e eeuw en is een deel van de stadsmuur bewaard gebleven. Seoul is door de grootte niet een stad voor uitgebreide wandelingen. Gelukkig is er een zeer uitgebreid metrosysteem, die nog een Europa per ritje kost. Aanvankelijk is het flink puzzelen, maar naar een tijdje heb je de logica wel door: de lijnen heb kleurtjes, de stations nummers en ook handig: de vele uitgangen hebben ook nummers. Ondergronds kun je sneller bewegen dan bovengronds, aangezien de stoplichten voor voetgangers heel erg lang op rood staan. Wel veel trapjes. Onder grote kruispunten zitten vaak ook kleine winkelcentra.

De mooiste plekken in de stad zijn wel de koninklijke paleizen uit de 14e en 15e eeuw. Allen hebben een flinke oppervlakte. Gyeongbok Palace is wel de bekendste en heeft wel wat weg van de Verboden Stad in Beijing. Ook in het Changdeok Palace kun je flink ronddwalen. Er tussenin ligt Bukchon Village in de heuvels met pittoreske bewoonde traditionele houten Koreaanse huizen.

Voor de liefhebbers zijn er heel erg veel winkels, grote shopping malls en markten. Voor de jetset is er de Apgujeong wijk, waar winkels valet parking bieden. Architecten lijken hier vooral voor functioneel in plaats van mooi te gaan, al zijn er uitzonderingen. Zo is er bijvoorbeeld het Dongdeamun Design Plaza, wat meer weg heeft van een groot ruimteschip.

In en rond Seoul is de metro de snelste manier van reizen. Met een lokale oplaadbare OV chipkaart kost het nog geen euro per ritje. Ook handig is dat je het – net als in Nederland – voor al het openbaar vervoer in het hele land kan gebruiken en er ook nog in een hoop kleine supermarkten mee kan betalen. In Seoul de Korean War Memorial bezocht. Naast een groot monument is er ook een groot museum. Buiten staat veel oorlogstuig (vliegtuigen, schepen, tanks e.d.) opgesteld; binnen is het meer een verering van de helden van de Oorlog en is een verdieping ingericht met antieke oorlogsattributen.

Een bezoekje aan de Seoul Tower ging wat minder makkelijk. Om de toren te bereiken moet je eerst met een kabelbaan en daar was een wachtrij van meer dan een uur. Volgende ochtend vroeg gegaan en toen was er praktisch niemand. Boven in de Seoul Tower (die dus op een heuvel staat), krijg je pas echt een indruk van hoe groot de stad is en vooral hoeveel hoge woonblokken er wel niet zijn. Voor wat cultuur was er het nabij gelegen Hanks Village met traditionele huizen en evenementen. De toegang was vandaag gratis en dus kon je over de hoofden lopen. Andere cultuur was er in het Culture Park, een futuristisch zilverkleurig gebouw dat meer weg had van een ruimteschip.

Suwon en Yangin

Tegen Seoul (wel 1,5 uur reizen met de metro) ligt Suwon, wat ook een grote stad bleek te zijn. De stad wordt gedomineerd door de 18e eeuwse Hwaseong-vesting. De muren van de vesting zijn in totaal 6 kilometer lang, met verschillende grote toegangspoorten, bastions en torens. Mooie wandeling over de muur, al is het af en toe een behoorlijke klim met veel trappen doordat de vesting deels op een heuvel ligt. Bovenop heb je wel een weids uitzicht over de stad en omgeving. Beneden ligt nog een mooi paleis.

Met een shuttlebus naar Yangin, waar een groot openluchtmuseum te vinden is met o.a. veel replica’s van traditionele woningen. Het bleek een nationale feestdag te zijn en blijkbaar had men massaal gekozen om die in het openluchtmuseum met de familie door te brengen. Erg druk dus, maat wel een leuke sfeer met veel optredens en eettentjes. Er weer wegkomen ‘s-avonds was lastig, want bij de bushalte stonden toch zeker 200 mensen te wachten. Op advies van de tourist information (die geen Engels spraken maar wel heel erg hun best deden), een flink stuk doorgelopen naar een halte waar ook een bus richting Seoul vertrok, maar verder niemand stond te wachten.

DMZ

Een bezoekje aan de DMZ (Demilitarized Zone) is eigenlijk een must voor elke tourist die naar Zuid-Korea komt. De meeste mensen bezoeken de zuidgrens van de DMZ. Daar ben je dan ook niet de enige: busladingen vol worden er gedropt. Hoogtepunten zijn oneindig lange hekken en prikkeldraad, de oude (opgeblazen) nieuwe spoorbrug naar Noord-Korea (waar in al de tijd maar 1 trein over gereden heeft), het nieuwe treinstation (klaar om gebruikt te worden) en de 3rd Infiltration tunnel. De laatste is een van de ontdekte tunnels onder de DMZ, die van Noord-Korea naar Zuid-Korea lopen. Uiteraard gegraven door Noord-Korea, al ontkennen die. Je kunt er via een steile gang naar beneden komen (lopend of met een Disney world achting treintje), aangezien de tunnel 75 meter onder de grond ligt. Je kunt er ook een stukje (150m) doorheen lopen, al is het op Koreaanse hoogte gemaakt en stoot je dus vaak je hoofd. Gelukkig krijgt iedereen een helm mee.

Na de lunch gaan we de DMZ in naar de JSA (Joint Security Area) en gaat het er heel anders aan toe: paspoorten worden gecontroleerd (gegevens moesten 3 dagen van tevoren worden ingediend), we moeten overstappen in een UN bus en we krijgen twee UN militairen ter begeleiding mee. Ook zijn er heel veel regeltjes, vooral dat je nergens mag fotograferen tenzij ze zeggen dat het wel mag en dan alleen in de richting die ze aangeven. De DMZ lijn passeren heeft meer wat weg van een set in een oorlogsfilm: zigzaggen langs wegblokkades, anti-tank sluizen en mijnenvelden. Wel spannend. Hoogtepunt is een bezoek aan de grens zelf, de enige plek waar Noord- en Zuid-Korea contact (kunnen) hebben en Noord- en Zuid-Koreaanse soldaten elkaar kunnen zien op een paar meter afstand. Hier gelden nog meer regeltjes, o.a. geen tassen mee, niets in je handen hebben, niet ongevraagd opstaan en geen gebaren naar de soldaten maken. In rijen van twee mogen we een paar minuten het bordes op aan de Zuid-Koreaanse kant en krijgen ook kort de mogelijkheid om in een van blauwe UN conferentieruimtes rond te kijken die half in Zuid-Korea en half in Noord-Korea ligt en gebruikt wordt voor gesprekken tussen de beide landen. Een paar minuten lang sta ik dan ook ineens in Noord-Korea. De Zuid-Koreaanse soldaten staan onbeweeglijk aan de grens en in het gebouw: Net wassen beelden. Er zijn maar een paar Noord-Koreaanse militairen te zien. Al stelt het eigenlijk weinig voor, toch wel hele bijzondere ervaring.

Busan

Met de trein naar Busan. De KTX is de lokale variant van de TGV (ziet er ook zo uit) en brengt je met 300km per uur in 2,5 uur van Seoul naar Busan. In Busan is in het donker even zoeken naar mijn hotel, ook bleek met ruim 30 verdiepingen hoog te zijn. Zonder reden krijg ik een gratis upgraden, wat resulteerde in een ruime kamer op de 25ste verdieping met mooi uitzicht op de haven. De volgende dag komt het restant van de Tyfoon Dujuan over, die eerder huis hield in Taiwan en China. Sightseeing was met de wind en regen niet te doen, maar inkopen doen in een van de vele ondergrondse winkelcentra tussen de metro stations kan wel. Verplicht dagje rust dus. Volgende dag is het weer stralend weer.

China

In Beijing hangt flink wat smog: het zicht is nog geen 100 meter. Het is behoorlijk druk overal vanwege de oktobervakantie. Gelukkig is Beijing een grote stad en als je vroeg op pad gaat kun je de menigte een beetje ontlopen. We bezoeken nog de Verboden Stad, het Zomerpaleis en de Tempel van de Hemelse Vrede voor we naar huis vliegen.